Thắng Lợi là một trong 8 phường trung tâm trên tổng số 13 phường hiện nay của Thành phố Buôn Ma Thuột. Trước ngày giải phóng năm 1975 là Ấp 2 - một trong 8 Ấp của xã Lạc Giao, Thị xã Buôn Ma Thuột. Với vị trí quan trọng – có Cổng số 2[1] - một trong ba cửa ngõ đi vào Thị xã - nên Ấp 2 và xung quanh ấp được địch bố trí nhiều công trình quân sự cũng như dân sự quan trọng: Có đồn bót cảnh sát, cơ quan mật vụ Mỹ, khu gia binh của các gia đình binh sỹ ngụy thuộc Sư đoàn 23 bộ binh, sân bay L.19 và một số cơ quan của chế độ cũ hình thành nên “khu vực phòng thủ” xung quanh trung tâm Thị xã. Lúc bấy giờ, vị trí của phường phía Đông tiếp giáp với Ấp 1 (nay là phường Tự An); phía Nam giáp Ấp 4 (nay là phường Thống Nhất); phía Tây giáp với Ấp 3 (nay là phường Thành Công); phía Bắc giáp Buôn Dhă Prong, xã Ea Hneh (nay là xã Cư ÊBur) và tỉnh lộ 8 đi Cư M’gar.
Tháng 3/1975, sau khi Thị xã Buôn Ma Thuột hoàn toàn giải phóng, Ủy ban Quân quản Thị xã đổi tên Ấp 2 thành Phường 2 - một đơn vị hành chính của chính quyền cách mạng. Đến 1976, phường 2 được đổi tên là phường Thắng Lợi - một trong 8 phường trung tâm của Thị xã[2]. Ranh giới của phường lúc này như sau: “Đông giáp phường Tự Do, lấy quốc lộ 14 làm ranh giới; Tây giáp phường Thành Công, lấy đường Y Jut – phía số lẻ làm ranh giới; Nam giáp phường Thống Nhất, lấy đường Quang Trung – phía số lẻ làm ranh giới; Bắc giáp phường Tân Lập, nối liền từ Khối 5 đến quốc lộ 14 (tức cuối sân bay L. 19 cũ) làm ranh giới”[3]. Thời gian sau, phường Thắng Lợi đã có một số lần thay đổi địa giới hành chính: Ngày 22/6/1995, UBND Thành phố Buôn Ma Thuột có Quyết định số 980/QĐ-UB về việc “Điều chỉnh địa giới hành chính giữa phường Tân Lập và phường Thắng Lợi”, theo đó, phường Tân Lập chuyển giao địa bàn Khối 5 cho phường Thắng Lợi; năm 1996, thực hiện Nghị định số 71/NĐ-CP, ngày 18/11/1996 của Chính phủ “Về việc thành lập các phường thuộc Thành phố Buôn Ma Thuột”, phường Thắng Lợi được chia tách thành 02 phường: phường Thắng Lợi và phường Tân Lợi[4]. Sau khi thành lập phường Tân Lợi theo Nghị định của Chính phủ, phường Thắng Lợi còn lại 87,39 ha diện tích tự nhiên; về địa giới: phía Đông giáp phường Tự An, phía Tây giáp phường Thành Công, phía Nam giáp phường Thống Nhất, phía Bắc giáp phường Tân Lợi. Từ năm 1996, địa giới hành chính phường Thắng Lợi ổn định cho đến nay.
Địa bàn phường tương đối bằng phẳng, điều kiện tự nhiên của phường cũng như các địa phương khác trên địa bàn Thành phố có những đặc điểm chung của địa hình cao nguyên bazan ở độ cao trung bình hơn 500m so với mực nước biển; phường có một hồ nước, người dân quen gọi là khu vực suối Xanh, luôn có nước quanh năm. Với khí hậu nhiệt đới gió mùa cao nguyên khá ôn hòa; một năm với hai mùa rõ rệt là mùa khô và mùa mưa; mùa mưa bắt đầu từ tháng 5 đến tháng 10, mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau. Là phường trung tâm của Thành phố, trên địa bàn phường Thắng Lợi có các trục đường chính như: Đường Y Jut, Lý Thường Kiệt, Hai Bà Trưng, Phan Chu Trinh, Hoàng Diệu, Trần Phú (trước năm 1975 là đường Hàm Nghi), Nguyễn Thị Minh Khai (trước năm 1975 là đường Võ Tánh), Nguyễn Văn Trỗi (trước năm 1975 là đường Cường Để)…
Về dân cư, cũng giống như Buôn Ma Thuột, trên địa bàn phường có nhiều thành phần các dân tộc anh em cùng chung sống[5]. Trong đó có các dân tộc chính như: Kinh, Ê đê, Hoa, Mường, M’Nông, Jarai, Ba Na, Nùng. Quá trình hình thành cộng đồng dân cư trên địa bàn phường gắn liền với sự phát triển của Buôn Ma Thuột – Đắk Lắk, đó là một quá trình chuyển cư lâu dài, từ nhiều nguồn với những thời gian khác nhau[6]. Năm 1976, tổng số hộ toàn phường có 1.195 hộ gồm 7.739 khẩu[7]. Sau khi chia tách phường năm 1996, phường có 1.923 hộ với 8.933 người. Cuối năm 2021 dân số toàn phường có 1.672 hộ với 7.190 khẩu, gồm 09 dân tộc anh em.
Về tôn giáo: Trên địa bàn có 04 tôn giáo: Phật giáo, Công giáo, Tin Lành và Cao Đài. Năm 2015, qua thống kê số tín đồ theo các tôn giáo chiếm 49,7% tổng dân số toàn phường; có nhiều cơ sở tôn giáo, như: Tòa Giám mục – Giáo phận Buôn Ma Thuột, Nhà thờ Chính tòa, Tu viện Vinh Sơn, Trung tâm Mục vụ của Giáo phận Buôn Ma Thuột, Dòng tu La San, Tịnh Xá Ngọc Quang; Thánh thất Cao Đài Tây Ninh và Điểm sinh hoạt đạo Tin Lành. Nhìn chung, phần lớn các chức sắc, tín đồ theo đạo đều tin tưởng và luôn chấp hành tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Mối quan hệ giữa Đảng, Chính quyền, Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội ở địa phương với các vị chức sắc, đồng bào có đạo được giữ vững; tín đồ yên tâm, thực hiện tốt phương châm sống “Tốt đời, đẹp đạo”, có nhiều đóng góp vào sự nghiệp xây dựng, phát triển Phường và Thành phố.
Lịch sử đấu tranh cách mạng cũng như quá trình xây dựng, phát triển của phường luôn gắn liền với sự nghiệp đấu tranh, xây dựng và phát triển của Buôn Ma Thuột, mà nét nổi bật và chung nhất là ở bất cứ giai đoạn lịch sử nào cũng là sự gắn bó, chung lưng đấu cật giữa đồng bào Kinh và đồng bào Thượng; sự đoàn kết, gắn bó keo sơn giữa dân tộc đa số với các dân tộc thiểu số; dù trong hoàn cảnh nào, khi quê hương bị quân thù xâm lược cũng như trong hòa bình, xây dựng, phát triển cuộc sống, cộng đồng các dân tộc ở phường Thắng Lợi – Thành phố Buôn Ma Thuột vẫn luôn luôn là một cộng đồng đoàn kết, cần cù, siêng năng trong lao động, học tập, anh dũng, bất khuất trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm và chống thiên tai.
[1] Cổng số 2 – Cửa phía Bắc - đi vào Thị xã, nay là đầu đường Nguyễn Văn Trỗi và đường Phan Chu Trinh.
[2] Lịch sử Đảng bộ Thành phố Buôn Ma Thuột 1975-2005 – Xb năm 2012, trang 11.
[3] Báo cáo Tổng kết năm 1976 của Chi bộ phường.
[4]Thành lập phường Tân Lợi trên cơ sở 1.407 ha diện tích tự nhiên và 8.501 nhân khẩu của phường Thắng Lợi. Địa giới phường Tân Lợi: Đông giáp phường Tân An; Tây giáp xã Cư Êbur; Nam giáp các phường Tự An, Thắng Lợi, Tân Lập; Bắc giáp huyện Cư M'gar.
[5] Có 09 dân tộc anh em, trong đó dân tộc Kinh, chiếm 96,74%; 08 dân tộc thiểu số chiếm 3,26% - Báo cáo chính trị tại Đại hội Đảng bộ phường lần thứ XIII.
[6] Lê Như Hiền: Sơ lược về quá trình chuyển cư của người Việt ở Cao nguyên Trung phần (Tham luận tại cuộc Tọa đàm – Hội thảo nhân kỷ niệm 80 năm hình thành và phát triển làng Lạc Giao (1928 – 2008).
[7] Báo cáo Chi bộ phường năm 1976.
